Ernst sinh ngày 2 tháng 1 năm 1784. Ông là con trai cả của Franz xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld và Nữ bá tước Augusta xứ Reuss-Ebersdorf. Em trai út của ông, Leopold, sau này được bầu làm vị vua đầu tiên của Vương quốc Bỉ.

Vào ngày 10 tháng 5 năm 1803, ở tuổi 19, Ernst được tuyên bố là đã đủ tuổi trường thành và vì cha ông bị bệnh nặng nên ông đã đảm nhận vị trí nhiếp chính vương cho công quốc. Khi cha ông qua đời năm 1806, ông kế vị trở thành công tước xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld với công hiệu Ernst III. Tuy nhiên, ông không thể ngay lập tức nắm quyền quản lý chính thức vùng đất của mình, vì công quốc đã bị quân đội Đệ Nhất Đế chế Pháp của Napoléon I chiếm đóng. Năm sau, Hòa ước Tilsit (1807) được ký kết, công quốc Sachsen-Coburg-Saalfeld được thống nhất (trước đó đã bị giải thể) và Ernst được phục vị.[5] Điều này xảy ra do Đế quốc Nga tạo áp lực lên Pháp, vì chị gái của ông là Công nữ Juliane đã kết hôn với em trai của Sa hoàng Nga.